Of ik hun studiegroep Internationalisatie iets kon bijbrengen over cultuurverschillen bij internationaal zakendoen, vroeg Wim de Haas van de Brabantse en Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) me. Na twintig jaar in de internationale zakenwereld heb ik aan den lijve ondervonden hoe gebrek aan culturele kennis je internationale groeiambities kunnen fnuiken.

Cultuur in zes dimensies

Cultuur omvat de ongeschreven regels van een samenleving. Juist omdat ze zelden expliciet gemaakt worden, zijn ze voor een buitenstaander vaak moeilijk te doorgronden. Om meer inzicht te krijgen in culturele verschillen, vertrek ik graag van het 6D-model van professor Geert Hofstede. Hij beschrijft zes culturele dimensies die hij weergeeft op een schaal van 0 tot 100. De Nederlandse cultuur scoort als volgt op deze dimensies.

Opvallend voor Nederland is de hoge mate van individualisme, zoals in veel Westerse landen. Individuen worden verondersteld om voor zichzelf en hun directe omgeving te zorgen in tegenstelling tot de oosterse culturen die gekenmerkt worden door collectivisme. Verder is in Nederland de machtsafstand relatief klein. We spreken onze leiders aan met Jan en Jaap en zien ‘de baas’ eerder als iemand die ons coacht dan iemand die zegt wat we moeten doen. Nederland heeft tenslotte ook een uitgesproken vrouwelijke cultuur. Denk aan onze grote bereidheid om compromissen te sluiten en het belang van een goede balans tussen werk en privé.

Niet zelfgenoegzaam naar het buitenland

Jeroen Dijsselbloem mocht onlangs nog ondervinden dat zelfs in Europa deze culturele dimensies al behoorlijk uit elkaar kunnen lopen. Zijn Nederlandse directheid in de Frankfurter Allgemeine werd door de Zuid-Europese buren niet op prijs gesteld. Bewust zijn van culturele verschillen is één ding, op de voet volgen wat er beweegt in het buitenland is een ander. Hoe sterk de uitgangspositie van de Nederlandse export ook is, zelfgenoegzaamheid is niet op zijn plaats wanneer je internationale groei ambieert.  “De wereld verandert snel en wie zich niet blijft ontwikkelen, wordt morgen ingehaald door anderen.” zegt Eric Hermus van de Avans School of International Studies.

Een goede voorbereiding is het halve werk

De deelnemers van de studiegroep Internationalisatie kwamen uit zeer uiteenlopende branches, maar over één ding waren ze het roerend met me eens:

“Neem de tijd om je grondig te verdiepen in de cultuur van een land. Het gaat je helpen om bepaalde omstandigheden beter te begrijpen waardoor je ook zakelijk beter kunt inspelen op de situatie.” (Wim Eeuwes die met EWD-Compass al jarenlang actief is in China)

Dat het veel tijd vraagt om een cultuur goed te leren kennen en duurzame internationale handelsrelaties uit te bouwen zal ik niet ontkennen. Zelf heb ik ook met vallen en opstaan geleerd dat cultuurverschillen een rem kunnen zijn op je buitenlandse ambities als je er niet bewust mee omgaat. Ontbreekt het je aan die tijd? Aarzel niet om beroep te doen op mijn tijd en ervaring. Dan kan jij je verder concentreren op je binnenlandse activiteiten en ik doe voor jou het nodige om internationaal te groeien.